Εξωρκισμοι

Οι καιροί είναι «δύσκολοι και πονηροί» ειδικά όταν ο & «έξω από δω» κάνει την εμφάνισή του όλο και πιο συχνά στις ανθρώπινες υποθέσεις. Αυτή είναι η πεποίθηση της Καθολικής Εκκλησίας και για να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο αποφάσισε να εκπαιδεύσει «ειδικούς» ανθρώπους για να τα βάλουν με τον Σατανά και τις στρατιές των δαιμόνων του. Πρόσφατα λοιπόν το Καθολικό Πανεπιστήμιο της Ρώμης ξεκίνησε να παραδίδει μαθήματα εξορκισμού. Η Αγία Έδρα έκρινε ότι οι «κομάντος» που πρόκειται να τα βάλουν με τους δαίμονες, δεν μπορεί παρά να ανήκουν σε κάποιο «ειδικό σώμα» εκπαιδευμένων. Έτσι τα μαθήματα άρχισαν και οι εκπαιδευόμενοι από όλο τον κόσμο έσπευσαν στο "Regina Apostolorum Pontifical University" (UPRA, το Πανεπιστήμιο της Καθολικής Εκκλησίας), για να παρακολουθήσουν μια σειρά μαθημάτων ψυχολογίας, νομικών θεμάτων και & ιστορίας του Σατανισμού. Σε ένα Πανεπιστήμιο που απέχει πολύ από το Hogwart (την σχολή μαγείας του Χάρι Πότερ), τα συγκεκριμένα αντικείμενα μελέτης κρίνονται απαραίτητα καθώς η Καθολική Εκκλησία συνδέει άμεσα τα αυξανόμενα κρούσματα δαιμονοληψίας, με την αύξηση των οπαδών του Σατανά ανά τον κόσμο και την άνθιση της λατρείας του, που τείνει να πάρει επίσημο χαρακτήρα σε κάποιες γωνιές του κόσμου. Πρόσφατα μάλιστα η ιταλική κοινή γνώμη θορυβήθηκε από σειρά φόνων στις οποίες συμμετείχαν ακόμα και έφηβοι λάτρες του Σατανά. Όπως δηλώνει ο πατήρ Piedro Barahan που διδάσκει στα μαθήματα αυτά, οι περιπτώσεις δαιμονοληψίας αυξάνονται συνεχώς, όμως παραμένει δύσκολο να διακρίνεις την αυθεντικότητά τους καθώς πρέπει να διαχωριστούν οι περιπτώσεις μιας απλής ψυχοπάθειας. Έτσι, πολλά «θύματα» αλλά και οι ιερείς που αναλαμβάνουν έναν εξορκισμό δεν μπορούν πάντα να είναι σίγουροι για το αν έχουν να κάνουν με ένα ψυχολογικό ή με ένα υπερφυσικό φαινόμενο. Για τον λόγο αυτό οι ειδήμονες της Καθολικής Εκκλησίας έχουν θεσπίσει κάποια κριτήρια αναγνώρισης της δαιμονοληψίας, όπως η αποστροφή προς τον σταυρό ή τον αγιασμό, η υπερφυσική φυσική δύναμη των δαιμονισμένων ή η ικανότητά τους να μιλάνε γλώσσες τις οποίες δεν έχουν διδαχθεί. Για τους ειδικούς, όλα αυτά είναι δείγματα ότι στο σώμα του θύματος δεν κατοικούν μία, αλλά δύο ψυχές (η μία βέβαια ανήκει σε κάποιο παρείσακτο δαιμόνιο που πρέπει να εκδιωχθεί με τον εξορκισμό). Πάντως ο πατήρ Barahan ξεκαθαρίζει ότι για την Καθολική Εκκλησία ο Διάβολος δεν αποτελεί μια συμβολική αναπαράσταση του κακού, αλλά μια πραγματική οντότητα η οποία καταδυναστεύει την ανθρωπότητα και πρέπει να καταπολεμηθεί. Ένας άλλος ιερέας, ο πατήρ Christopher Barrack, απ' το Lincoln των Η.Π.Α., που ήρθε στη Ρώμη για να παρακολουθήσει τα μαθήματα, ισχυρίστηκε ότι αν και δεν είναι ο ίδιος εξορκιστής, όλο και περισσότεροι ενορίτες του ζητούν τη βοήθειά του για περιπτώσεις δαιμονοληψίας, πιστεύοντας ότι ο Διάβολος τους έχει καταλάβει. Βέβαια αποκαλύπτεται αργότερα ότι, η πλειοψηφία απλά αντιμετωπίζει κάποιο ψυχολογικό πρόβλημα, οπότε & δεν χρήζει εξορκισμού. Ο Barrack όμως πιστεύει επίσης ότι το έργο του Διαβόλου στη γη ενισχύεται τα τελευταία χρόνια καθώς ο Διάβολος καλύπτεται με ομάδες της Νέας Εποχής και άλλες «πνευματικές ομάδες» ή ξεκάθαρα σατανιστικές ομάδες. Όμως τέτοιες θέσεις κάνουν ακόμα και ανθρώπους της Καθολικής Εκκλησίας να ανατριχιάζουν καθώς παραπέμπουν σε ένα μεσαιωνικό «κυνήγι μαγισσών», χαρακτηρίζοντας συνεργάτη του Σατανά οποιονδήποτε άνθρωπο που σκέφτεται λίγο διαφορετικά από την επίσημη Καθολική Εκκλησία. Υπάρχουν ιερείς όπως ο πατήρ Gerry O'Collins που πιστεύουν ότι το θέμα των δαιμόνων και της μάχης μαζί τους έχει «παραφουσκωθεί» από την άγνοια των ανθρώπων και ότι η Καθολική Εκκλησία δεν πρέπει να πέσει στην παγίδα να ξεκινήσει ένα κυνήγι μαγισσών βλέποντας τον Διάβολο και τους δαίμονές ακόμα κι εκεί που δεν υπάρχουν. Ο πατήρ O'Collins υποστηρίζει ότι μόλις ένα 2% των περιπτώσεων που δηλώνονται σαν δαιμονοληψίες είναι πραγματικά τέτοιες και ότι ο κόσμος θα πρέπει να πάψει να είναι υπερβολικά δεισιδαίμονας και προληπτικός - πόσο μάλλον η επίσημη Εκκλησία ! Πάντως φαίνεται ότι η & μάχη αρχίζει καθώς οι πρώτοι μαθητές της «Σχολής Εξορκισμού» του Βατικανού πρόκειται να πάρουν το δίπλωμά.
ME TON OPO εξορκισμός ή «επορκισμός» (αρχαιότερη ονομασία) δηλώνεται η αγιαστική εκείνη πράξη της Eκκλησίας που ανήκει στην κατηγορία των αρνητικών καθιερώσεων, δηλ. των επικλήσεων στο όνομα του Θεού, όχι για τον καθαγιασμό κάποιων αντικειμένων, αλλά για την αποφυγή δαιμονικών δυνάμεων. Σκοπός του εξορκισμού είναι η απαλλαγή, με την επίκληση του ονόματος του Θεού, τόσο του ανθρώπου όσο και των υπόλοιπων ζωντανών ή άψυχων αντικειμένων (λ.χ. σπίτι, αμπέλι) από τη δαιμονική κατοχή ή επήρεια. Oι ευχές συνήθως των εξορκισμών έχουν επιτιμητικό χαρακτήρα κατά των δαιμονίων και προφέρονται προστακτικά.
O φιλόλογος Iουστίνος, ο οποίος μαρτύρησε τον 2ο αι. μ.X. στην πρώτη «aπολογία» του προς τον αυτοκράτορα aντωνίνο Eυσεβή γράφει ότι η συγκεκριμένη αγιαστική πράξη έχει τις ρίζες της στην εποχή της επίγειας δράσης του Iησού, όταν ο τελευταίος διέταξε τα δαιμόνια να εξέλθουν από τους νοσούντες σωματικά ή ψυχικά. O Iουστίνος τονίζει ιδιαίτερα στο έργο του ότι «παν δαιμόνιον εξορκιζόμενον τη δυνάμει του Iησού ονόματος νικάται και υποτάσσεται». H πίστη και η συνείδηση της αρχαίας Eκκλησίας ότι «ο κόσμος όλος εν τω πονηρώ κείται» και ότι ο σατανάς έχει υπό την εξουσία του τον άνθρωπο, ώθησε στη σύνδεση των εξορκισμών με το μυστήριο του Bαπτίσματος, η οποία συναντάται για πρώτη φορά τον 3ο αιώνα. Σύμφωνα με τις απόκρυφες Πράξεις του Θωμά μάλιστα, εντάσσεται στην προετοιμασία των κατηχουμένων για το Bάπτισμα. Kατά τη διάρκεια της Mεγάλης Tεσσαρακοστής, η ειδική τάξη των εξορκιστών διάβαζε στους μέλλοντες να φωτιστούν τις επιτιμήσεις του διαβόλου στο όνομα του Iησού Xριστού.
aρχικά οι εξορκισμοί ήταν «εκ θείων Γραφών συνεκλελεγμένοι» και μεγάλοι στο μήκος. aργότερα διαμορφώθηκαν οι τρεις ευχές που διαβάζονται μέχρι και σήμερα και στις οποίες φαίνεται έντονα η εξουσία του διαβόλου πάνω στον άνθρωπο. Σύμφωνα με τον άγιο Kύριλλο Iεροσολύμων οι επορκισμοί αναγιγνώσκονταν στον κατηχούμενο, ενώ αυτός είχε καλυμμένο το πρόσωπο για να μη διασπάται η προσοχή του, αλλά και για να μπορεί η διάνοιά του απερίσπαστα να παρακολουθεί τα νοήματα των επορκισμών και να μην πλανιέται όπως θα περιπλανάται το βλέμμα. O ίδιος παρομοιάζει τους εξορκισμούς με δυνατή φωτιά, η οποία καθαρίζει το χρυσάφι από τις προσμεμειγμένες ξένες ύλες και παραγγέλλει: «τους επορκισμούς δέχου μετά σπουδής. Kαν εμφυσηθής και επορκιστής, σωτηρία σοι το πράγμα».
Στο μυστήριο του Bαπτίσματος
Oι εξορκισμοί προηγούνται της τελετής του Bαπτίσματος, που είναι μια πορεία από τον θάνατο προς τη ζωή και την aνάσταση, μια πράξη απελευθέρωσης από τα δεινά και τις αμαρτίες του πεταπτωτικού ανθρώπου, γιατί καθ' οδόν προς την κολυμβήθρα αναπόφευκτα «χτυπούμε» τη σκοτεινή και δυνατή μορφή που μας κλείνει τον δρόμο. Πρέπει να μετακινηθεί από εκεί, να νικηθεί αν θέλουμε να προχωρήσουμε.
Tη στιγμή που το χέρι του ιερέα αγγίζει τον βαπτιζόμενο και τον σημαδεύει με το σημείο του σταυρού, ο Διάβολος είναι εκεί υπερασπίζοντας αυτό που έκλεψε από τον Θεό και το θεωρεί ιδιοκτησία του. Mπορεί να μην τον βλέπουμε, αλλά η Eκκλησία γνωρίζει ότι είναι εκεί· γνωρίζει ότι μια θανάσιμη μάχη είναι έτοιμη να αρχίσει, ο τελικός σκοπός της οποίας δεν είναι εξηγήσεις και θεωρίες, αλλά αιώνια ζωή ή αιώνιος θάνατος. Oι εξορκισμοί διώχνοντας με τη δύναμη του Xριστού τον εχθρό δαίμονα αποτρέπουν την έσχατη προσπάθειά του να κρατήσει την ψυχή κάτω από την εξουσία του, ανοίγουν τη θύρα για την αιώνια ζωή και καθαρίζουν τη διάνοια του φωτιζομένου ώστε να είναι έτοιμη, καθαρή και άξια «της βασιλέως παρουσίας». Tα ξορκίσματα σημαίνουν ότι αναγνωρίζει κανείς την ύπαρξη του κακού, παράλληλα όμως διαλαλεί τη δύναμη που έχει ο Θεός να το καταστρέψει.
Στην ουσία η Eκκλησία κάνει με τους εξορκισμούς ό,τι έκανε και ο Xριστός, ο οποίος «εξέβαλεν τα πνεύματα λόγω και πάντας τους κακώς έχοντας εθεράπευσε». Στην Kαινή Διαθήκη κατά τη θεραπεία των δαιμονισμένων από τον Iησού Xριστό οι λέξεις «έξελθε» και «επιτάσσω» είναι πολύ συνηθισμένες. aντίστοιχα, συναντούνται συχνά και στους τρεις εξορκισμούς που διαβάζονται πριν από την τριπλή κατάδυση του βαπτιζόμενου στο νερό. O ιερέας βάζει τα χέρια του πάνω στο κεφάλι του βαπτιζόμενου, «του καταξιωθέντος καταφυγείν επί το άγιον Oνομα (του Tριαδικού Θεού) και υπό την σκέπην των πτερύγων σου διαφυλαχθήναι» και αρχικά επιτιμά (ψέγει) τον Διάβολο: «επιτιμά σοι Kύριος, Διάβολε, ο παραγενόμενος εις τον κόσμον και κατασκηνώσας εν ανθρώποις ίνα την σην καθέλη τυραννίδα και τους ανθρώπους εξέληται»· στη συνέχεια διατάζει το ακάθαρτο πνεύμα να φύγει από τον άνθρωπο: «αναχώρησον... έξελθε... υπαναχώρησον, μη υποστρέψης μηδέ υποκρυβής εν αυτώ, μηδέ συναντήσης αυτώ ή ενεργήσης... συν πάση τη δυνάμει και τοις αγγέλοις σου αναχώρησον, γνώρισον την σην ματαίαν δύναμιν, την μηδέ χοίρων εξουσίαν έχουσαν, ορκίζω σε κατά του σωτηριώδους πάθους του Kυρίου ημών Iησού Xριστού, του τιμίου αυτού Σώματος και aίματος και κατά της ελεύσεως αυτού της φοβεράς». Yστερα από αυτό «συντάσσεται» το άτομο με τον Xριστό, «αποτάσσεται» οικειοθελώς τον Σατανά, ο Iερέας εμφυσά στο στόμα, το μέτωπο και το στήθος τρεις φορές. Tο εμφύσημα δηλώνει την εκδίωξη του δαίμονα που είχε κυριεύσει τον άνθρωπο και είναι πράξη ανάλογη με την εμφύσηση της ζωής κατά τη δημιουργία του ανθρώπου. Mετά τα εμφυσήματα γίνεται τριπλή σφράγιση με το σημείο του σταυρού στο μέτωπο, το στόμα και το στήθος «διά τον νουν τε και λόγον αυτού και την ζωήν» και ακολουθεί ο σύντομος τριπλός εξορκισμός «εξέλασον απ' αυτού παν πονηρόν και ακάθαρτον πνεύμα, κεκρυμμένον και εμφωλεύον αυτού τη καρδία. Πνεύμα πλάνης, πνεύμα πονηρίας, πνεύμα ειδωλολατρείας και πάσης πλεονεξίας. Πνεύμα ψεύδους και πάσης ακαθαρσίας της ενεργουμένης κατά την διδασκαλίαν του Διαβόλου. Kαι ποίησον αυτόν πρόβατον λογικόν της αγίας ποίμνης του Xριστού σου, μέλος τίμιον της Eκκλησίας σου σκεύος ηγιασμένον, υιόν (ή θυγατέρα) φωτός»... Eυχές που δείχνουν ότι ο νεοφώτιστος θα αγωνισθεί εναντίον του κακού.
Για τους κατεχόμενους από ακάθαρτα πνεύματα
Eξορκισμοί όμως γίνονταν και εξακολουθούν να γίνονται και για ασθενείς που τελούν υπό την επήρεια ακάθαρτων πνευμάτων. Mερικοί μάλιστα από τη δεύτερη κατηγορία μάς έχουν παραδοθεί με το όνομα Mεγάλων Πατέρων της Eκκλησίας, όπως του M. Bασιλείου ή του Iωάννου Xρυσοστόμου. Tα κείμενα αυτά χωρίζονται σε τρία μέρη.
Στην αρχή γίνεται αναφορά στην παντοδυναμία του Θεού· ονομάζεται Θεός των θεών και Kύριος των κυρίων, δημιουργός των πυρίνων ταγμάτων, τεχνουργός των άυλων Δυνάμεων και τεχνίτης των επουρανίων και των επιγείων. Mε τον τρόπο αυτό αναγνωρίζεται η κυριαρχική εξουσία του Θεού, όχι μόνο πάνω στους θνητούς ανθρώπους, αλλά και πάνω στα δαιμόνια. aντίθετα, οι θεοί και οι κύριοι (δηλ. τα δαιμόνια) έχουν προσωρινή εξουσία· όλα υποτάσσονται στον Kύριο των κυρίων και στον Θεό των θεών.
Στο δεύτερο τμήμα υπάρχουν οι εξορκισμοί, οι λεγόμενες «επιτιμήσεις» του δαίμονα στο όνομα του Θεού. «Tο δαιμόνιον ακάθαρτον και εναγές» διατάζεται από τον Iερέα να φύγει, να δραπετεύσει, να αναχωρήσει από τον άρρωστο επειδή θα φοβηθεί τη δύναμη του Θεού. Γίνεται αναφορά στα θαυμαστά και περίεργα που συνδέονται με το όνομα του Θεού (δημιουργία του φυτικού και ζωικού βασιλείου, του ανθρώπου και των αοράτων δυνάμεων, κατακλυσμός, καταστροφή Σοδόμων και Γομόρων, διάβαση της Eρυθράς Θάλασσας από τους Eβραίους, Eνσάρκωση του Xριστού, Bάπτιση με την οποία «συνέτριψε τας κεφαλάς των εμφωλευόντων εις ύδατα δρακόντων», επιτιμήσεις του Xριστού απέναντι στα δαιμόνια, Σταυρικός Θάνατος και aνάσταση του «τον aδην εγέρσει σκυλεύσαντος, και πάσαν την ανθρωπότητα ανάλωτον τω θανάτω κατασκευάσαντος» και με τον τρόπο αυτόν προσπαθεί να φοβίσει τα δαιμόνια και να τα πείσει να αναχωρήσουν οικειοθελώς από τα άτομα που «κατέχουν».
Γίνεται αναφορά στα είδη των δαιμονίων και στα κακά που προξενούν στον άνθρωπο: «δαιμόνιον ακάθαρτον και εναγές, καταχθόνιον, βύθιον, απατηλόν, άμορφον, θεατόν δι' αναίδειαν, αθέατον διά την υπόκρισιν, όπου τυγχάνης ή απέρχη, ή αυτός ει ο Bεελζεβούλ, ή κατασείων ή δρακοντοειδής, ή θηριοπρόσωπος, ή ως ατμίς, ή ως καπνός φαινόμενος, ή ως άρσεν ή ως θήλυ, ή ως ερπετόν ή ως πετεινόν, ή νυκτίλαλον, ή κωφόν ή άλαλον ή εκφοβούν εξ επιδρομής, ή σπαράσσον ή επιβουλεύον ή εν ύπνω βαρεί, ή εν νόσω, ή εν μαλακία, ή εν γέλωτι ρέμβον, ή δάκρυα φιλήδονα εμποιούν, ή λάγνον, ή δυσώδες, ή επιθυμητικόν, ή ηδονικόν, ή φαρμακόφιλον, ή ερωτομανές, ή αστρομαγικόν... ή αυτομάτως συντήντησας ή επέμφθης υπό τινός, γνωστόν ή άγνωστον και εξ απερισκέπτου τόπου». Kαλούνται να ντραπούν την εικόνα του Θεού (δηλαδή τον άνθρωπο) που πλάστηκε και μορφώθηκε από το χέρι Tου και να φύγουν μακριά του.
Στο τρίτο τμήμα απειλούνται τα δαιμόνια με τιμωρίες, σε περίπτωση μη οικειοθελούς αποχώρησής τους από τον άνθρωπο: «ράβδος σιδηρά και κάμινος πυρός, και τάρταρος, και οδόντων βρυγμός άμυνα της παρακοής σε περιμένει»· διατάσσονται να απέλθουν σε γη άνυδρη, έρημη, αγεώργητη, εκεί που δεν κατοικεί άνθρωπος αλλά «επισκοπεί» μόνος ο Θεός γιατί εκείνον δεν μπορούν να τον βλάψουν.
Mια δεύτερη ομάδα εξορκισμών αυτού του είδους καλεί τον Θεό να διώξει από τον άρρωστο άνθρωπο τα δαιμόνια επειδή ο ίδιος είναι δυνατότερος από αυτά. Xρησιμοποιούνται προστακτικές ρημάτων όπως: «επίταξον, επισκόπησον, εξελού, έκτεινον την χείρα σου την κραταιάν, επιτιμά σοι Kύριος, Διάβολε» που δείχνουν την πίστη στην άμεση επέμβαση του Θεού. Σε ορισμένες ευχές εξορκισμού, όπως λ.χ. του aγίου Iωάννη Xρυσοστόμου, καλείται ο Θεός να στείλει «aγγελον ειρηνικόν, aγγελον κραταιόν, ψυχής και σώματος φύλακα, ος επιτιμήσει και απελάσει απ' αυτού παν πονηρόν και ακάθαρτον δαιμόνιον».
Kαι εναντίον των εντόμων
Eξορκισμοί απευθύνονται και εναντίον των εντόμων που καταστρέφουν κήπους, αμπέλια και χωράφια. Σε κάποιον που μας έχει σωθεί ο άγιος Tρύφωνας (προστάτης των γεωργών) διατάζει τα έντομα στο όνομα του Θεού να πάνε σε τόπους άνυδρους, άβατους και άκαρπους. Διαφορετικά απειλεί να στείλει εναντίον τους με την επίκληση του Θεού «στρουθία» που θα τα αφανίσουν.
Ένας γνωστός τύπος για τον εξορκισμό προέρχεται από ένα χειρόγραφο του 1415, που βρέθηκε στο Αββαείο του Μέττεν στην Βαυαρία και επεξηγεί τα ακρωνύμια του μεταλλίου του Αγίου Βενέδικτου αναφέρει:
"Crux sancta sit mihi lux / Non draco sit mihi dux
Vade retro satana / Nunquam suade mihi vana
Sunt mala quae libas / Ipse venena bibas"
«Είθε ο Άγιος Σταυρός να είναι το Φως μου / Ας μη με καθοδηγεί ο δράκοντας
Ύπαγε οπίσω Σατανά / Μην με ωθείς στον πειρασμό ποτέ με μάταια πράγματα
Αυτό που μου προσφέρεις είναι το κακό / Πιες εσύ το δηλητήριο».

Προσευχη εξορκισμου:

Ο θεος ο αιωνιος ,ο λυτρωσαμενος το γενος των ανθρωπων εκ της αιχμαλωσιας του διαβολου,ρυσαι τον δουλον σου,(τον δε) απο πασης ενεργειας πνευματων ακαθαρτων,επιταξον τοις πονηροις και ακαθαρτοις πνευμασι τε και δαιμοσιν,αποστηναι της ψυχης και του σωματος του δουλου σου(τουδε),και μη εμμενειν,μηδε εγκρυπτεσθαι εν αυτω.Φυγαδευθειησαν τω ονοματι σου τω Αγιω και του μονογενους σου Υιου και του ζωοποιου σου Πνευματος,απο του πλασματος των χειρων σου.ϊνα,καθαρισθεις απο πασης επηρειας διαβολικης,οσιως και δικαιως και ευσεβως ζηση,αξιουμενος των αχραντων μυστηριων του μονογενους σου Υιου και Θεου ημων.μεθ'ου ευλογητος ει και δεδοξασμενος,συν τω παναγιω και αγαθω και ζωοποιω σου Πνευματι,νυν και αει και εις τους αιωνας των αιωνων.Αμην.